ผู้ป่วยที่มีก้อนที่ต่อมไทรอยด์ (Thyroid Nodules) จะพบก้อนแข็งหรือก้อนที่มีของเหลวเกิดขึ้นในต่อมไทรอยด์ของตนเอง ในกรณีทั่วไปมักไม่แสดงอาการ และมีเพียงบางชนิดเท่านั้นที่จะพัฒนาเป็นมะเร็ง แพทย์สามารถตรวจพบก้อนที่ต่อมไทรอยด์ได้จากการตรวจสุขภาพตามปกติหรือจากการสแกนร่างกายเพื่อเหตุผลทางสุขภาพอื่นๆ ก้อนที่ต่อมไทรอยด์บางอันสามารถเห็นได้ชัดด้วยตาเปล่า
อาการและอาการแสดงของโรคก้อนที่ต่อมไทรอยด์เป็นอย่างไร
ผู้ป่วยที่มีก้อนที่ต่อมไทรอยด์ขนาดใหญ่จะพบอาการแสดงดังต่อไปนี้
- สามารถรู้สึกได้เอง
- บวมบริเวณฐานของลำคอ
- เมื่อกดที่หลอดอาหาร ผู้ป่วยจะมีอาการหายใจไม่ออกหรือกลืนลำบาก
ในบางกรณี ก้อนที่ต่อมไทรอยด์จะผลิตฮอร์โมนไทรอกซินมากกว่าปกติ ทำให้เกิดภาวะต่อมไทรอยด์ทำงานเกิน เช่น
- น้ำหนักลดโดยไม่ทราบสาเหตุ
- เหงื่อออกมาก
- ตัวสั่น
- กระสับกระส่าย วิตกกังวล
- หัวใจเต้นเร็วหรือผิดจังหวะ
มีเพียงบางกรณีเท่านั้นที่ก้อนจะกลายเป็นมะเร็ง มะเร็งที่ต่อมไทรอยด์ชนิดรุนแรงเป็นโรคที่พบได้ยากโดยก้อนที่ต่อมไทรอยด์จะขยายขึ้นมากอย่างรวดเร็ว
เมื่อใดจึงควรพบแพทย์
ผู้ป่วยสามารถขอให้แพทย์ตรวจสอบอาการบวมแบบผิดปกติในลำคอได้ โดยเฉพาะเมื่อรู้สึกลำบากขณะหายใจหรือกลืน ในบางกรณีผู้ป่วยสามารถขอให้แพทย์วินิจฉัยความเป็นไปได้ของการเกิดมะเร็งร่วมด้วย
ผู้ป่วยควรได้รับการดูแลทางการแพทย์ หากปรากฏอาการดังต่อไปนี้
- น้ำหนักลดลงอย่างรวดเร็ว
- หัวใจเต้นแรง
- นอนหลับยาก
- กล้ามเนื้ออ่อนแรง
- หงุดหงิดและฉุนเฉียว
ผู้ป่วยที่มีภาวะขาดไทรอยด์ควรพบแพทย์หากมีอาการดังต่อไปนี้
- รู้สึกหนาว
- อ่อนเพลีย
- ผิวหนังแห้ง
- มีปัญหาด้านการจำ
- มีอาการซึมเศร้า
สาเหตุของโรคก้อนที่ต่อมไทรอยด์คืออะไร
ก้อนที่ต่อมไทรอยด์สามารถเกิดได้จากหลายสาเหตุดังนี้
- ระดับไอโอดีนต่ำ
- มะเร็งที่ต่อมไทรอยด์
- ภาวะคอพอกหลาย ๆ ก้อน
- ไทรอยด์อักเสบเรื้อรัง
- ซีสต์ที่ต่อมไทรอยด์
- ชิ้นเนื้อไทรอยด์โตผิดปกติ
แพทย์มีวิธีวินิจฉัยก้อนที่ต่อมไทรอยด์อย่างไร
แพทย์อาจแนะนำให้ผู้ป่วยรับการตรวจดังต่อไปนี้
- การแสกนต่อมไทรอยด์
- การเจาะชิ้นเนื้อด้วยเข็มขนาดเล็ก
- การอัลตราซาวด์
- การตรวจสอบการทำงานของต่อมไทรอยด์
- การตรวจร่างกายภายนอก
แพทย์มีวิธีรักษาก้อนในต่อมไทรอยด์อย่างไร
แพทย์จะแนะนำวิธีรักษาให้แก่ผู้ป่วยโดยยึดตามประเภทของก้อนที่ต่อมไทรอยด์ เช่น
ในกรณีเป็นก้อนที่ไม่ผิดปกติ แพทย์อาจใช้วิธีต่อไปนี้
- การผ่าตัด เช่น การเจาะชิ้นเนื้อ
- การรักษาด้วยฮอร์โมนส์ไทรอยด์
- เฝ้าระวังการแสดงอาการ เช่น การตรวจร่างกายภายนอก การทดสอบการทำงานของไทรอยด์ การอัลตราซาวด์และการเจาะชิ้นเนื้อ
ในการรักษาก้อนที่อาจก่อให้เกิดภาวะต่อมไทรอยด์ทำงานเกิน แพทย์อาจใช้วิธีต่อไปนี้
- การผ่าตัดเพื่อเอาก้อนที่ต่อมไทรอยด์ที่ทำงานไวเกินไปออกทั้งหมด
- การให้ยาต้านการทำงานของต่อมไทรอยด์ เช่น เมทิมาโซล
- การรักษาด้วยแร่ไอโอดีน 131
ในการรักษาก้อนที่เป็นมะเร็ง แพทย์อาจใช้วิธีต่อไปนี้
- การเฝ้าสังเกตที่รวมถึงการอัลตราซาวด์และการตรวจเลือด
- การผ่าตัดออก เช่น การตัดต่อมไทรอยด์ออกเกือบทั้งหมด
- การฉีดด้วยแอลกอฮอล์ เช่น ฉีดแอลกอฮอล์ปริมาณน้อยๆ เข้าไปในก้อนที่ต่อมไทรอยด์ที่เป็นมะเร็งเพื่อทำลาย
การเตรียมตัวเมื่อพบแพทย์
จะเป็นการย่นระยะเวลาหากผู้ป่วยและแพทย์มีการเตรียมตัวก่อนนัดหมาย ดังนี้
- ถามแพทย์ว่ามีสิ่งใดที่ต้องเตรียมเป็นการล่วงหน้าหรือไม่
- จดรายละเอียดของอาการและการเปลี่ยนแปลงที่พบทั้งหมด
- ควรเตรียมข้อมูลทางการแพทย์สำคัญเอาไว้ให้พร้อมเสมอ เช่น การผ่าตัดครั้งล่าสุด ยาที่ใช้และข้อมูลอื่นๆ ที่ทำให้แพทย์สามารถเห็นภาพรวมของอาการป่วยได้ง่ายขึ้น
- เตรียมข้อมูลประวัติการป่วยของตนเองและสมาชิกในครอบครัว
- เตรียมคำถามสำหรับถามแพทย์
ประวัติเจ้าของบทความ
เรืองมาศ ว่องสุวรรณเลิศ ล่ามภาษาอิตาลี-อังกฤษ-ไทย ที่มีประสบการณ์การเรียนและทำงานในหน่วยงานภาครัฐและเอกชนของอิตาลีและยุโรปมากว่า 15 ปี นักแปลอาชีพสายกฏหมายและการแพทย์ จบการศึกษาจากคณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เอกภาษาอิตาลี เกียรตินิยมอันดับหนึ่ง และปริญญาโท สาขา Media Culture จาก Maastricht University ประเทศเนเธอร์แลนด์