ลักษณะทางกายภาพของแมงกะพรุน:

แมงกะพรุนส่วนใหญ่จัดอยู่ในอันดับไซโฟซัว แต่ก็บางประเภทที่อยู่ในอันดับไฮโดรซัว อาทิ แมงกะพรุนไฟหมวกโปรตุเกส (Physalia Physalis) ซึ่งเป็นแมงกะพรุนที่มีพิษร้ายแรงที่สุดในโลก และแมงกะพรุนอิรุคันจิ (Malo Kingi) ที่อยู่ในอันดับคูโบซัว ก็ถูกเรียกว่าแมงกะพรุนเช่นกัน

แมงกะพรุนมีกันอยู่หลายชนิดที่รับประทานได้ โดยชาวประมงจะเก็บจากทะเล และผ่าออก ตากแห้งและหมักกับเกลือ โรยสารส้มและโซเดียม ก่อนจะนำออกขาย แมงกะพรุนนำมาทำเป็นอาหารได้หลายประเภท เช่น ยำ เย็นตาโฟ แมงกะพรุนชนิดที่กินได้ ได้แก่ แมงกะพรุนหนัง (Rhopilema) และแมงกะพรุนจาน (Aurella App.) ซึ่งชาวจีนบริโภคกันมากว่า 1000 ปี

แมงกะพรุนเป็นสัตว์ที่มีลำตัวโปรงใส ร่ายประกอบด้วยเจลาตินเป็นหลัก ใสจนมองเห็นได้จนถึงอวัยวะข้างใน เป็นสัตว์ที่ไม่มีสมองหรือหัวใจ ลำตัวด้านบนของแมงกะพรุนมีลักษณะคล้ายร่ม เรียกว่า “เมดูซา” ซึ่งเป็นศัพท์ทางวรรณคดีกรีโรมันที่ใช้เรียกเป็นอีกชื่อของแมงกะพรุนอีกด้วย

แมงกะพรุนเป็นสัตว์ดึกดำบรรพ์ กำเนิดบนโลกมากกว่า 505 – 600 ล้านปี เกิดก่อนไดโนเสาร์ถึง 230 ล้านปี และเกิดก่อนมนุษย์ราว 500,000 ปี จึงนับได้ว่า แมงกะพรุนเป็นสัตว์ที่มีวิวัฒนาการขึ้นสูง และสามารถขยายพันธุ์ได้ทั้งมีเพศและไม่มีเพศ

หากถามว่า แมงกะพรุนเป็นนักฆ่าหรือยาวิเศษดี แมงกะพรุนเป็นได้ทั้งสองอย่าง ขึ้นอยู่กับว่า เป็นแมงกะพรุนชนิดไหน เอาทำอะไรบ้าง ดังต่อไปนี้

แมงกะพรุนและคุณค่าทางโภชนาการ:

แมงกะพรุนมีโปรตีนสูง แคลอรี่ต่ำ เป็นโปรตีนประเภทคอลลาเจน จากงานวิจัยพบว่า แมงกะพรุนจากคอลาเจนอาจมีส่วนรักษาโรคไขข้ออักเสบ และโรคหลอดลมอักเสบ ตลอดจนทำให้ผิวหนังนุ่มนวลขึ้น

แมงกะพรุนนำมาทำเป็นอาหาร:

นำแมงกะพรุนที่ทานได้ เช่น แมงกะพรุนหนัง หรือ แมงกะพรุนจาน มาปรุงเป็นอาหารขบเคี้ยว กรุบกรอบ ใช้แมงกะพรุนลวกกรุบกรอบเป็นส่วนประกอบของ ก๋วยเตี๋ยว สุกี้ ยำ ฯลฯ ก็ถูกใจผู้บริโภคแมงกะพรุนไม่น้อย หลายคนชอบซื้อแมงกะพรุนมาทำกินเองจะรู้ว่าเค็มแค่ไหน ซึ่งต้องล้างน้ำกร่อยให้ได้ซัก 2-3 น้ำก่อนนำมาปรุงเป็นอาหารก็ใช้ได้ แต่ก่อนจะนำมาปรุงเป็นอาหาร ก็ยังต้องนำมาแช่น้ำไว้ก่อน 5-6 ชั่วโมง ไม่งั้นเค็มปี๋ เปลี่ยนน้ำอีกซัก 2-3 หน วิธีนี้จะช่วยให้ความเค็มลดลงได้ อยากทานอาหารดี ๆ มีโปรตีน และคอลลาเจนสูง ๆ ก็ต้องใจเย็น ๆ กันหน่อย

พิษของแมงกะพรุน:

แมงกะพรุนหลายชนิดมีพิษ โดยบริเวณหนวดและแขนงที่ยื่นรอบปากของมัน เรียกว่า “มีนีมาโตซีส” หรือ เข็มพิษ จะมีพิษร้ายแรงมาก และใช้ฆ่าเหยื่อได้มีประสิทธิภาพมาก พิษบางอย่างทำให้เหยื่อสลบก่อนจับเหยื่อกินเป็นอาหาร และอาหารของแมงกะพรุนโดยมากจะเป็นปลา นอกจากนี้ แมงกะพรุนยังใช้เข็มพิษนี้ในการป้องกันตัวอีกด้วย

ที่น่ากลัวของเข็มพิษคือ เข็มพิษบนตัวแมงกะพรุนในขนาด 1 ตารางเซนติเมตรจะมีเข็มพิษอยู่ประมาณ 80,000 เซลล์ ภายในเข็มพิษจะมีน้ำพิษที่เป็นอันตราย ทำให้เกิดอาการคัน เป็นผื่นบวม บวมแดง เป็นรอยไหม้ ปวดแสบปวดร้อน และเป็นแผลเรื้อรัง และถึงขึ้นเสียชีวิตได้ในที่สุด

หากเป็นแมงกะพรุนชนิด ไคโรเน็กซ์ เฟลคเคอรี่ (Chironex Fleckeri) ซึ่งเป็นแมงกะพรุนกล่องชนิดที่ใหญ่ที่สุด มีเซลล์เข็มพิษมากถึง 4-5,000,000,000 ล้านเซลล์ ในหนวดทั้งหมด 60 เส้น พิษของแมงกะพรุนชนิดนี้มีผลต่อระบบโลหิต โดยทำลายเซลล์เม็ดเลือดแดง ทำให้โลหิตเป็นพิษ และเสียชีวิตได้ในระยะเวลาไม่นานหลังรับพิษ และโดยเฉพาะอย่างยิ่ง สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมจะเสียชีวิตได้ง่าย

เว็บไซต์ “เช็คสุขภาพ” อยากให้ทุกคนมี สุขภาพดี หมั่นตรวจสุขภาพ ดูแลตัวเองให้มี สุขภาพดี และลงทะเบียนรับข่าวสารเกี่ยวกับ เช็คสุขภาพ เพื่อพร้อมสุขภาพร่างกายให้เป็นคนมี สุขภาพดี เสมอ อนึ่ง เว็บไซต์ “เช็คสุขภาพ” ไม่ได้ให้คำปรึกษาทางการแพทย์ การวินิจฉัย หรือการรักษาโรคแต่อย่างใด